อาลัยอาจารย์สุธีร์

รศ.สุธีร์ ศุภนิตย์ อดีตคณบดีคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และอาจารย์สอนวิชาเอกเทสสัญญา ๒ วิชากฎหมายล้มละลาย และวิชากฎหมายการแข่งขันทางการค้า

ได้จากเราไปเมื่อวันที่ ๑๕ เมษายน หลังจากต่อสู้กับโรคมะเร็งมานาน

อาจารย์สุธีร์นับเป็นอาจารย์ที่สอนผมคนที่สองที่เสียชีวิตไป ก่อนหน้านั้น อาจารย์พนม เอี่ยมประยูร อดีตคณบดีอีกคนก็เสียชีวิตไปเมื่อปลายปี ๒๕๔๔

ผมเข้ามาเรียนปี ๑ ในช่วงที่ อาจารย์สุธีร์ เป็นคณบดี ยังจำได้แม่นยำว่าวันปฐมนิเทศ ท่านเป็นผู้กล่าวต้อนรับพวกเราและแนะแนวทางการใช้ชีวิตในรั้วมหาวิทยาลัย

ตอนนั้น คิดว่าอาจารย์ท่านนี้คงเป็นคณบดีอย่างน้อยก็จนผมขึ้นปี ๓

แต่แล้วก็เกิดอุบัติเหตุ

หลังจากดำรงตำแหน่งเพียงหนึ่งปี อาจารย์ก็ลาออกจากตำแหน่ง

เหตุการณ์นั้น ผมนับถือ "ใจ" ของอาจารย์สุธีร์ ที่ท่านตัดสินใจลาออกจากตำแหน่งคณบดีก็เพื่อคณะของพวกเรา (ด้วยสาเหตุใดนั้น ไม่อาจเปิดเผยได้ แต่พวกเรารู้กันดีว่าเป็นความจำเป็นทาง "การเมือง" ตามคุณขอมา)

แม้อาจารย์สุธีร์จะมีโอกาสสั้นๆในการบริหารคณะ แต่ท่านก็ทำได้ดี ภายใต้ข้อจำกัดที่มีอยู่

อาจารย์สุธีร์ยังสอนให้ผมสนุกกับวิชากฎหมายล้มละลาย

วิชานี้อยู่ในชั้นปีที่ ๔ ช่วงนั้น ผมรู้สึกเบื่อหน่ายกับการเรียนกฎหมายอยู่ จนกระทั่งมาเจอวิชานี้ ที่ทำให้ผมกลับมาสนุกอีกได้

แม้ผมจะเป็นพวกไม่เข้าเรียน แต่ผมกับสนุกกับการอ่านวิชาล้มละลายมาก จากข้อสอบเก่าที่ผมค้นมาทำเพื่อเตรียมสอบ ผมพบว่าอาจารย์ออกข้อสอบได้ "แนว" กว่าวิชาอื่นๆจริงๆ คือ ข้อสอบห้าข้อ ไม่ได้เป็นปัญหาตุ๊กตาล้วนๆ หากเป็นข้อสอบบรรยายความสองข้อ วิจารณ์คำพิพากษาฎีกา หนึ่งข้อ และที่เหลืออีกสองข้อ เป็นปัญหาตุ๊กตา

นี่เป็นวิชาแรกที่ทำให้ผมได้ฝึกฝนการเขียนวิเคราะห์วิจารณ์ฎีกา ซึ่งเป็นประโยชน์กับผมจนถึงทุกวันนี้

จำได้ว่า ตอนนั้นผมอ่านตำรากฎหมายล้มละลายเป็นบ้าเป็นหลัง นอกจากตำราของอาจารย์สุธีร์เองแล้ว ผมยังไปดั้นด้นค้นเอาตำรากฎหมายล้มละลายของอาจารย์ปรีชา สุมาวงศ์ และอาจารย์วิชา มหาคุณ มาอ่านเพิ่มอีก เพราะ อยากเอามาไขปริศนาในข้อสอบของอาจารย์สุธีร์

ratio scripta เป็นพยานได้ว่า เราสนุกสนานเพียงไรกับการติววิชากฎหมายล้มละลายให้กับเพื่อนๆ

อาจารย์สุธีร์นับเป็นอาจารย์ที่มีบรรยากาศ "กันเอง" กับนักศึกษามาก ท่านยินดีทุกครั้งที่นักศึกษาเข้าไปพูดคุยด้วย จริงอยู่ ใครบางคนอาจว่าท่านเป็นคนปากร้ายเอาการ แต่ภายใต้ภาพเช่นนั้น มีความใจดีซ่อนอยู่เสมอ บางครั้งท่านก็เรียกนักศึกษาว่า "ลูก" ก็มี

เมื่อผมเข้ามาเป็นอาจารย์ใหม่ๆ บ่อยครั้งที่ผมมีโอกาสได้กินข้าวกลางวันกับอาจารย์สุธีร์ที่ข้างสนามมวย อาจารย์สอนอะไรผมหลายอย่าง ครั้งหนึ่ง ด้วยความไม่เคยชินกับการตรวจข้อสอบจำนวนมาก ผมบ่นเรื่องตรวจข้อสอบเยอะ ตรวจไม่ทัน อาจารย์เตือนสติผมว่า เราบ่นไม่ได้ มันเป็นหน้าที่

ตั้งแต่สมัยเรียน ผมเห็นภาพอาจารย์ควักบุหรี่ขึ้นสูบจนชินตา พรรคพวกของผมมักเข้าไปทักทาย บ้างก็ลามปามถึงขั้นไถบุหรี่อาจารย์เอาเสียเลย

จนกระทั่งผมเข้ามาเป็นอาจารย์ ก็ยังคงเห็นภาพชินตานี้อยู่

แน่นอน บุหรี่ ที่อาจารย์พิสมัยนั้น สักวันจะต้องกลับมาทำร้ายอาจารย์

แต่ไม่นึกว่าจะเร็วถึงเพียงนี้

ผมกลับไปเมืองไทยครั้งล่าสุด ไม่ได้มีโอกาสเจออาจารย์ แต่ได้ข่าวมาว่าอาจารย์พักการสอนไปหนึ่งปี เพื่อรักษาตัว

จนกระทั่งวันหนึ่ง ผมเดินสวนกับชายคนหนึ่ง ร่างกายซูบผอมมาก โดยไม่คิดเลยว่าชายคนนั้น คือ อาจารย์สุธีร์

เช้านี้ ตื่นมานั่งอ่านอะไรในอินเตอร์เนทไปเรื่อย

จนกระทั่งเจอข่าวอาจารย์เสียชีวิต

ผมยังคิดเสมอว่า หลังการรักษาตัว อาจารย์น่าจะกลับมาสอนหนังสือซึ่งเป็นงานที่อาจารย์รักได้อีก

แต่แล้ว ความจริงก็สร้างความเจ็บปวดให้เราได้เสมอ

ผมเดาว่าอาจารย์สุธีร์คงยิ้มสู้กับชะตากรรมของอาจารย์อย่างไม่หวาดหวั่นเป็นแน่ เพราะอาจารย์รู้เสมอว่า "มะเร็งห่อมวน" ที่อาจารย์ใช้มันทุกวัน วันละหลายครั้งนั้น สักวันมันจะต้องส่งผลร้ายกับอาจารย์

อาจารย์จากพวกเราไปแล้ว

ขอดวงวิญญาณของอาจารย์สุธีร์ไปสู่สุคติ

ขอบคุณอาจารย์