นักศึกษาประท้วง

นักศึกษาในหลายมหาวิทยาลัยในฝรั่งเศส รวมตัวกันประท้วงกฎหมายใหม่เกี่ยวกับมหาวิทยาลัย ๒ ฉบับ คือ รัฐบัญญัติว่าด้วยเสรีภาพและความรับผิดชอบของมหาวิทยาลัย และรัฐบัญญัติความเป็นอิสระของมหาวิทยาลัย

สภานักศึกษาได้ลงมติให้ปิดมหาวิทยาลัย มีการเอาเก้าอี้ โต๊ะไปกีดขวางประตูทางเข้าอาคาร และห้องบรรยาย ในเมืองใหญ่ๆ นักศึกษาเริ่มเดินขบวนแล้ว

กฎหมาย ๒ ฉบับนี้ มีสาระสำคัญที่ทำให้นักศึกษารวมตัวกันประท้วงอยู่หลายข้อ ดังนี้

การเพิ่มอำนาจอธิการบดี
เดิม อธิการบดีมีวาระการดำรงตำแหน่ง ๕ ปี เป็นได้วาระเดียว แต่กฎหมายใหม่กำหนดเป็นวาระละ ๔ ปี และเป็นได้ ๒ วาระติดต่อกัน นอกจากนี้ยังเพิ่มอำนาจให้อธิการบดีอีก เช่น สิทธิในการวีโต้กรณีการรับข้ารัฐการ เจ้าหน้าที่ อาจารย์ และนักวิจัยเข้าทำงาน, การจ้างบุคลากรบางส่วนด้วยสัญญาจ้างแรงงาน

ที่มาของอธิการบดี
เดิม สภามหาวิทยาลัย สภานักศึกษา สภาอาจารย์และนักศึกษาระดับปริญญาเอก ประชุมใหญ่ร่วมกัน เพื่อลงมติเลือก โดยอธิการบดีต้องได้รับเสียงข้างมากเด็ดขาด (รวมประมาณ ๗๐-๑๒๐ เสียง) แต่ต่อไปจะเปลี่ยนให้อธิการบดีมาจากการเลือกของสภามหาวิทยาลัยเท่านั้น โดยต้องได้รับเสียงข้างมากเด็ดขาด (รวมประมาณ ๑๓ -๒๒ เสียง)

การปรับโครงสร้างสภามหาวิทยาลัย
กฎหมายใหม่ลดจำนวนกรรมการสภามหาวิทยาลัยให้เหลือ ๒๐-๓๐ คน จากเดิมที่มีถึง ๓๐ -๖๐ คน สัดส่วนของตัวแทนจากนักศึกษา จากเดิมมีร้อยละ ๒๐-๒๕ ก็ลดเหลือเพียงร้อยละ ๓-๕ ตรงกันข้ามกลับไปเพิ่มสัดส่วนให้กับกรรมการที่มาจากคนนอกได้ถึง ๗-๘ คน นอกจากนี้กฎหมายยังลดบทบาทของสภานักศึกษา จากเดิมที่มีสิทธิจัดทำข้อเสนอได้ ให้เหลือเพียงการให้คำปรึกษาหารือเท่านั้น

การอนุญาตให้มหาวิทยาลัยตั้งกองทุนรับเงินจากเอกชน
กฎหมายใหม่ยอมให้มหาวิทยาลัยสามารถจัดตั้งกองทุนเฉพาะ เพื่อรับเงินบริจาคจากเอกชน ซึ่งมหาวิทยาลัยมีอำนาจในการบริหารกองทุนนี้ด้วยตนเอง ไม่ต้องจัดส่งเข้ารัฐ

นักศึกษาเห็นว่ากฎหมายใหม่สองฉบับนี้ เป็นก้าวแรกของการ “ขาย” มหาวิทยาลัยให้เอกชน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในอนาคต เอกชน ภาคธุรกิจ สามารถแทรกแซงมหาวิทยาลัยได้ โดยผ่านทาง กรรมการสภามาหวิทยาลัยในส่วนคนนอก และการบริจาคเงินผ่านกองทุน จะเป็นเช่นไร หากมีธุรกิจขนาดใหญ่บริจาคเงินมหาศาลให้มหาวิทยาลัย จากนั้นมหาวิทยาลัยก็แต่งตั้งตัวแทนจากธุรกิจนั้นเข้าเป็นกรรมการสภามหาวิทยาลัย? รัฐบาลพยายาม “ผลักภาระผูกพัน” ที่ตนมีตอมหาวิทยาลัย (โดยเฉพาะงบประมาณที่รัฐต้องจัดให้แต่ละปี) ไปให้เอกชนทำแทน

นักศึกษายังเห็นอีกว่า กฎหมายนี้ไม่ได้ปฏิรูปมหาวิทยาลัยอย่างจริงจัง ตรงกันข้ามกับสนับสนุนให้มหาวิทยาลัยแข่งขันกันหารายได้ แข่งขันกันเอง คณะที่เปิดสอนวิชาที่ไม่ตอบสนองต่อตลาดแรงงานจะอยู่ได้อย่างไรในสภาวะแข่งขันกันสูงเช่นนี้ พวกเขาเชื่อว่า ต่อไปสภามหาวิทยาลัยและอธิการบดีจะกลายเป็น “ศูนย์รวมอำนาจ” การบริหารงานมหาวิทยาลัยทั้งหมด ทั้งการตั้งคณะ การเปิดหลักสูตร การทำข้อตกลงร่วมมือกับภาคเอกชนหรือมหาวิทยาลัยอื่น การกำหนดอัตราบุคลากร การจ้างอาจารย์โดยใช้สัญญาจ้าง

ทางรัฐบาลได้ตั้งข้อสงสัยเกี่ยวกับการประท้วงของนักศึกษาว่า ทำไมจึงพึ่งมาประท้วง ทั้งๆที่กฎหมายนี้มีผลใช้มาตั้งแต่ ๑๐ สิงหาคม ฝ่ายนักศึกษาบอกว่า เป็นไปไม่ได้เลยที่จะให้พวกเขารวมตัวกันประท้วงในเดือนสิงหาคม เพราะช่วงนั้นเป็นช่วงปิดเทอม เมื่อเปิดเทอมเดือนกันยายน ก็ต้องรณรงค์ในหมู่นักศึกษาด้วยกันอีก กว่าจะพร้อมประท้วงได้ ก็ต้องข้ามมาถึงเดือน พ.ย.

รัฐมนตรีกระทรวงการศึกษาระดับสูงและการวิจัย ยังตั้งข้อสงสัยอีกว่า การประท้วงของสหภาพนักศึกษามีสหภาพแรงงานอยู่เบื้องหลังหรือไม่ เพราะ ประท้วงปิดมหาวิทยาลัยในช่วงเดียวกันกับที่สหภาพแรงงานรถไฟ รถใต้ดิน นัดหยุดงาน และเห็นตัวแทนจากสหภาพแรงงานหลายคนไปพบปะกับสหภาพนักศึกษา

หลังจากประธานาธิบดีซาร์โกซี่ และรัฐบาลของนายกรัฐมนตรีฟียง ผ่านช่วงฮันนีมูนมาได้ ๕ เดือน ตอนนี้ก็ถึงเวลาประท้วง เดินขบวน และนัดหยุดงานให้รัฐบาลต้องรับมือกันแล้ว เพราะรัฐบาลเร่งผลักดันนโยบายสำคัญซึ่งกระทบคนจำนวนมาก ตั้งแต่การเปลี่ยนระบบสวัสดิการของคนเกษียณอายุ การปรับปรุงมหาวิทยาลัย การเพิ่มอำนาจซื้อให้แก่ประชาชน การยุบศาลในหลายจังหวัดและจัดเขตอำนาจศาลทางพื้นที่เสียใหม่

ผมชอบบรรยากาศประท้วงของที่นี่มาก แม้บางครั้งอาจต้องเดือดร้อนจากการประท้วงของพวกเขาบ้าง (เช่นเข้าคณะไม่ได้ รถไฟ รถราง รถเมล์ รถใต้ดินไม่วิ่ง) แต่ก็เข้าใจดี เพราะการต่อสู้ในประเด็นสาธารณะจำเป็นต้องมีเครื่องมือเหล่านี้เพื่อใช้แสดงออกและต่อรองกับรัฐ ที่สำคัญการประท้วงที่นี่ มีประเด็นชัดเจน เป็นเอกภาพ มีการจัดตั้งโดยสหภาพแรงงานที่มีประสิทธิภาพ (ไม่เหมือนสหภาพแรงงานบ้านเรา)