ข้าราชการกับสหภาพแรงงาน

วันนี้ระหว่างนั่งเขียนหนังสือ เปิดทีวีไทย ดูเรื่องเล่าเช้านี้ไปด้วย

ได้ยินข่าวเล็กๆข่าวหนึ่ง เรื่องมีกลุ่มคนเสนอให้ข้าราชการมีเสรีภาพในการจัดตั้งสหภาพแรงงาน

ผมลองไปสำรวจหน้าหนังสือพิมพ์ ก็ไม่พบรายละเอียดเท่าไร แต่ไปเจอในประชาไท ซึ่งก็มีรายละเอียดเล็กน้อยเท่านั้น

ผมฟังจากที่คุณปลื้ม ลูกหม่อมอุ๋ยพูดแล้ว แกค้านสุดฤทธิ์ว่าอันตราย ประเทศไทยจะบริหารงานกันด้วยม็อบ

ผมว่าแกวิตกกังวลเกินไปหน่อย

ผมฟังจากที่คุณสรยุทธพูดในรายการว่า ผู้เสนอจะเอาให้ข้าราชการมีสิทธินัดหยุดงาน โดยไม่ยื่นใบลา

ผมว่าไม่คุณสรยุทธเข้าใจผิด ก็ผู้เสนอเข้าใจผิด ไม่ก็รายงานข่าวไม่ละเอียด

ที่เสนอกัน ผมคิดว่าน่าจะหมายถึง ให้เสรีภาพข้าราชการในการจัดตั้งสหภาพแรงงานได้ เข้าร่วมเป็นสมาชิกสหภาพแรงงานได้

ซึ่งก็เป็นเรื่องปกติ เมื่ออยู่ในสหภาพแรงงาน ก็ย่อมมีสิทธิเรียกร้อง นัดชุมนุม นัดหยุดงานได้ ซึ่งกฎหมายแรงงานก็กำหนดวิธีการในการนัดหยุดงานไว้แล้ว ว่าต้องแจ้งล่วงหน้ากี่วัน ต้องมีคนทำงานตามปกติเหลืออยู่บ้าง เป็นต้น

ดังนั้น ที่ว่าหากให้ข้าราชการเป็นสมาชิกสหภาพแล้ว จะทำให้ข้าราชการมีสิทธิหยุดงานกันมั่วซั่ว ไม่ต้องส่งใบลา น่าจะไม่ถูกต้อง

ปัจจุบันระบบกฎหมายไทยยังไม่ยอมรับให้ข้าราชการจัดตั้งสหภาพแรงงานได้

รัฐธรรมนูญ ๒๕๔๐ มาตรา ๔๕ รับรองไว้ว่า "บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการรวมกันเป็นสมาคม สหภาพ สหพันธ์ สหกรณ์ กลุ่มเกษตรกร องค์การเอกชน หรือหมู่คณะอื่น"

แต่เกรงว่าข้าราชการจะยกมาตรานี้อ้างเพื่อจัดตั้งสหภาพแรงงานกัน เลยล็อคไว้อีกชั้นในมาตรา ๖๔ ว่า "บุคคลผู้เป็นทหาร ตำรวจ ข้าราชการ เจ้าหน้าที่อื่นของรัฐ พนักงานส่วนท้องถิ่น และพนักงานหรือลูกจ้างขององค์การของรัฐ ย่อมมีสิทธิและเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญเช่นเดียวกับบุคคลทั่วไป เว้นแต่ที่จำกัดในกฎหมาย กฎ หรือข้อบังคับที่ออกโดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายเฉพาะในส่วนที่เกี่ยวกับการเมือง สมรรถภาพ วินัย หรือจรรยาบรรณ"

ซึ่งก็มีกฎหมายห้ามไม่ให้ข้าราชการตั้งสหภาพแรงงานไว้

ผมเห็นว่าข้าราชการเป็นแรงงานประเภทหนึ่ง ควรอนุญาตให้ตั้งสหภาพแรงงานได้ ส่วนที่กลัวกันว่าจะทำให้บริการสาธารณะ งานราชการเสียหากนัดหยุดงานกัน เราก็ไปกำหนดรายละเอียดในกฎหมายลูกบทได้ว่า มีเงื่อนไขอะไรบ้าง เช่น หากสหภาพข้าราชการจะนัดหยุดงาน ก็ให้แจ้งส่วนราชการล่วงหน้ากี่วัน หรือ หากนัดหยุดงานก็ต้องมีหลักประกันขั้นต่ำว่ายังคงมีบริการสาธารณะอยู่ แม้การบริการจะน้อยลง แต่ก็ยังมีอยู่

นอกจากนี้ ไทยได้เข้าเป็นภาคีสมาชิกในองค์การแรงงานระหว่างประเทศ (ILO) ด้วยซึ่งมีข้อตกลงว่าข้าราชการมีสิทธิในการร่วมหรือจัดตั้งสหภาพแรงงานได้

เรื่องนี้น่ารณรงค์กันต่อไป (ที่ผ่านมารู้สึกจะมีกลุ่มอาจารย์ใจ อึ๊งภากรณ์ที่รณรงค์ต่อเนื่อง)

แต่เชื่อได้เลยว่า รัฐธรรมนูญใหม่ไม่มีทางยอมให้เสรีภาพเรื่องนี้แก่ข้าราชการแน่นอน